Richard Sonnenfeldt : De Nürnberg-vertaler

In juli 1945, op zijn 22e, werd Heinz Wolfgang Richard Sonnenfeldt ingelijfd als vertaler voor de processen van Nürnberg. De volgende maanden van zijn leven bracht hij door met notoire Nazi's als Joachim von Ribbentrop, Rudolf Hess, Albert Speer, Hans Frank, Ernst Kaltenbrunner en Hermann Göring. Sonnenfeldt, een uit Duitsland gevluchte Jood, sprak in tegenstelling tot veel van zijn landgenoten zonder het typisch Duitse accent, waar Amerikanen zo'n problemen over maakten omdat ze de vertalingen dan moeilijk begrepen. Op de processen zelf was hij ook één van de weinige die geen klachten kreeg over zijn vertalingen, waardoor hij al snel de hoofdvertaler werd. Sonnenfeldt begreep perfect alle nuances van de Duitse taal en wist die ook vlekkeloos over te brengen naar het Engels, iets wat zeer handig van pas kwam bij de specifiek verbloemde Nazi-taal als het op de Holocaust aankwam.

Sonnenfeldt was één van de eersten die Rudolf Höss mocht ontmoeten - de beruchte kampcommandant van Auschwitz. Wat hem het meest tegen de borst stuitte in al zijn interviews, was het feit dat al de grote Nazibonzen zo normaal waren. Het bleken allemaal volgzame marionetten zonder een groot verstand of inzicht, die nog het meest opvielen door hun hielenlikkende slaafsheid en grenzeloze ambitie. Sonnenfeldt kwam al snel tot de conclusie dat dictators geen gelijken hebben, alleen maar volgelingen die naar elk woord luisterden alsof het een evangelie was. Er was wel één uitzondering op die regel: Hermann Göring. De voormalige Rijksmaarschalk was de meest intelligente en charmantste van de hoop, die Sonnenfeldt bij hun eerste ontmoeting onder tafel probeerde te praten, onder meer door zijn vertalingen te verbeteren. John Amen, de Amerikaanse hoofdavocaat, stond Sonnenfeldt dan toe om Göring op zijn plaats te zetten, wat hij deed door Göring opzettelijk fout aan te spreken als 'Gering' en hem te waarschuwen dat hij niet meer moest onderbreken. Door zijn intense contacten met Sonnenfeldt werd de hoogst levende Nazi al snel loslippig en zo kreeg Sonnenfeldt een unieke kijk op de leefwereld van de nationaal-socialisten. 'Natuurlijk wil het gewone volk geen oorlog,' vertelde Göring, 'niet in Rusland, Engeland, noch in Amerika of Duitsland. Maar het volk kan snel tot gehoorzaamheid gebracht worden. Dat is gemakkelijk. Je moet alleen zeggen dat ze aangevallen worden en de pacifisten laken voor hun gebrek aan pattriotisme. Zo werkt het in elk land.'

Sonnenfeldt bleef tot vlak voor de vonnissen in Nürnberg. Hoewel hij overtuigd was van de noodzaak en eerlijkheid van de processen, had hij toch kritiek voor de Amerikaanse aanklagers en advocaten.

Na de oorlog liepen historici en televisiezenders de deur plat bij Sonnenfeldt, vanwege zijn unieke rol in Nürnberg. Hij publiceerde zijn memoires in 2002, Mehr als ein Leben, in het Engels vertaald als Witness to Nuremberg. Richard Sonnenfeldt werd uiteindelijk 86.